اين روزها با همان سرعتي که اپليکيشن‌ها توليد مي‌شوند تلفن‌هاي همراه و تبلت‌ها به زندگي کودکان و نوجوانان ايراني وارد شده‌اند. آنچنان که کمتر کودک و نوجواني است که به محض آشنايي با نحوه کار گوشي‌ها و تبلت‌ها آرزوي داشتن يکي از آنها را نداشته باشد.
وايمکس نيوز- «ايران» در ادامه نوشت: از آن‌سو والدين هم که درگير روزمرگي هستند خيلي زود تسليم اين خواسته کودکان کم سن و سال خود مي‌شوند. حتي بسياري از والدين ايراني ترجيح مي‌دهند که از اين وسايل به عنوان خاموش کننده فرزندان خود استفاده کنند. کودکان کم سن و سال کنجکاو هم به محض دسترسي به اينترنت‌ها به دنياي ناشناخته وب وارد مي‌شوند. دنيايي که در مرحله اول براي آنها نقش يک تأمين کننده انواع و اقسام اپليکيشن‌هاي بازي را ايفا مي‌کند. اين در حاليست که به مرور زمان همه کاربران کم سن وسال بشدت به نصب و پيوستن به شبکه‌هاي اجتماعي علاقه پيدا کنند.
فيلترشکن، همسايه فيلترينگ
درست همزمان با همين اشتياق، حوزه‌هاي فيلترينگ روز به روز گسترش پيدا مي کند. به‌طوري که دامنه آن به برخي منابع تأمين بازي‌ها و اپليکيشن‌هاي شبکه‌هاي اجتماعي رشد پيدا کرده است.بر همين اساس کودکان کم سن و سال صاحب گجت‌ها به مرور زمان به اين فکر مي‌افتند که براي دسترسي بهتر به منابع اپليکيشن‌هاي بازي و شبکه‌هاي اجتماعي بايد فيلتر شکن نصب کنند. فيلتر شکن‌هايي که ميان آنها به صورت دست به دست مي‌چرخد! والدين هم نسبت به وجود آنها در گوشي‌هاي همراه و تبلت‌هاي کودکان و نوجوانان خود بي‌اطلاع هستند. بي‌اطلاعي که تبعات عجيب و غريب و وحشتناک براي خانواده و جامعه ايراني دارد.
در گام اول بايد به اين مسأله توجه داشت که به باور کارشناسان حوزه فناوري هر چقدر دامنه فيلترينگ گسترش يابد، تمايل به داشتن فيلتر شکن هم افزايش پيدا خواهد کرد! به اين ترتيب اصرار برخي کارشناسان حوزه فرهنگ بر استفاده بيشتر از فيلترينگ و فيلتر کردن گسترده سايت‌ها حتماً به نتيجه مطلوب منجر نخواهد شد. به شکلي که بسياري از کاربران کم سن و سال با مشاهده اين حجم از فيلترينگ به استفاده از فيلتر شکن‌هاي قوي‌تر و پرسرعت‌تر بيشتر ترغيب مي‌شوند.
فيلترينگ، کانال هدايت کودکان به دنياي درون فيلترشکن‌ها
کارشناساني که متفاوت با برخي جريان‌هاي سياسي حامي فيلترينگ فکر مي‌کنند، براين باورند که کودکان خيلي زود با مشاهده فيلترينگ به سمت نصب فيلترشکن با هدايت دوستان مي‌روند.
اين‌گونه استفاده از اين فيلترشکن‌ها مخاطب کم سن و سال را در مواجهه با چند موضوع قرار مي‌دهد 1- تبليغات سايت‌هاي مستهجن که به صورت اتوماتيک وار روي فيلتر شکن‌ها قرار دارد و به صورت ناخواسته کاربر را به سمت سايت‌هاي مستهجن هدايت مي‌کند 2- اين فيلتر شکن‌ها گاهي اوقات دسترسي کاملي به حريم خصوصي افراد مي‌دهد. مسأله‌اي که کاربران کم سن و سال کاملاً با آن ناآشنا هستند. همين مسأله سبب مي‌شود که برخي سوء‌استفاده گران مجازي به عکس‌ها و محتويات خانوادگي دست پيدا کنند و اين مسأله ميتواند تبعات خطرناکي براي کل خانواده داشته باشد 3- به باور همين دست صاحبنظران در برخي اوقات وجود اين فيلتر شکن‌ها در گجت‌هاي سرگرم‌سازي کودکان ميتواند آنها را به صورت ناخواسته به سمت بخش‌هايي از فضاي مجازي هدايت کند که در حالت عادي امکان دسترسي به آنها نيست. از همين روي، در چند ماه اخير روانشناسان نسبت به تبعات وجود فيلتر شکن‌هاي دستگاه‌هاي اندرويدي کودکان هشدار داده‌اند.
محتوايي غير قابل درک براي کودکان
روانشناسان به اين مسأله اشاره دارند که اولين پيامد‌هاي حضور فيلتر شکن‌ها در تبلت کودکان گشودن پنجره محتوايي است که ذهن کم سن و سال آنها به هيچ وجه آمادگي تحليل درون مايه آن را ندارد!به نحوي که خيلي زود ميتواند بلوغ زودرس جنسي را براي کودکان و نوجوانان کم سن و سال به همراه داشته باشد. اين کارشناسان منزوي شدن کودکان و نوجوانان را پيامد ديگر اين مسأله مي‌دانند. چرا که آنها در مواجهه با اين محتواهاي هنجارشکنانه احساس نوعي سردرگمي و شايد گناه مي‌کنند و همين مسأله باعث درگيري هاي ذهني بيهوده در ميان آنان مي‌شود.درگيري‌هايي که در اولين گام تأثيرات خود را بر کيفيت تحصيلي و روابط اجتماعي کودکان نشان مي‌دهد.
روانشناسان بر اين باورند مواجهه کودکان با اين محتواها حتي ميتواند منجر به بروز خشونت‌هاي کلامي و عملي در رفتار آنها شود. همه اين موضوعات به دليل آن است که ذهن آنها توانايي ادراک و تحليل مجازي بودن به تعبيري غير واقعي بودن چنين محتوايي را ندارد.اين اتفاق در شرايطي براي کودکان و نوجوانان ايراني رخ مي‌دهد که در بسياري از کشورهاي ديگر والدين نظارت قابل توجهي بر اپليکيشن‌هاي نصب شده بر روي گجت‌هاي فرزندان خود دارند. مهم‌تر آن‌که دراين کشورها دايره فيلترينگ آنقدر گسترده نيست که کاربران براي دسترسي به هر منبع مجازي، نياز به نصب برنامه‌هاي عبور از محدوديت‌ها داشته باشد.
راه حل، گسترش فيلترينگ است؟
حال با توجه به اين ابعاد اين سؤال مطرح است که آيا راه حل در فيلتر کردن فيلتر شکن‌هاي جديد است؟ و يا بايد چاره کار را در جاي ديگري جست وجو کرد؟ به باور صاحبنظران حوزه فناوري اطلاعات، تجربه نشان داده است که امکان فيلتر کردن همه اين فيلترشکن‌ها وجود ندارد و در سوي مقابل والدين ايراني هم به دليل دلمشغولي‌هاي فراوان امکان نظارت مستمر را بر گجت‌هاي کودکان خود ندارد.
با توجه به جميع اين مسائل در چند ماه اخير به اين مسأله از سوي کارشناسان اجتماعي و تربيتي از زاويه ديگري نگريسته شده است. آنها بر اين باورند که بايد بر خلاف رويه هميشگي يعني ايجاد محدوديت بيشتر، اين بار به دنبال راه‌هاي ايجابي بود.
در اولين گام نبايد حوزه فيلترينگ بر فضاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي را آنقدر گسترش داد که افراد براي استفاده از برنامه‌هاي معمولي هم مجبور به داشتن فيلتر شکن باشند. بويژه اين‌که کودکان کم سن و سال هميشه به دليل وجود اشتياق ذهني به دنبال آسان‌ترين راه حل هستند!
راه حلي که براي آنها در اين موضوع نصب فيلتر شکن است.به اين ترتيب با گسترش دامنه فيلترينگ به صورت اتوماتيک وار افراد کم سن و سال را به سمت نصب فيلتر شکن سوق داديم.دومين راهکار پيشنهادي از سوي کارشناسان، به بحث هميشگي توليد محتوا برمي‌گردد.
محتوايي که بايد بر اساس علاقه مندي‌هاي اين قشر کم سن و سال جامعه توليد شود و آنها را جذب کند تا آنها به دنبال محتوايي خارج از چارچوب‌هاي فضاي مجازي ايران نباشند. در راهکار دوم هم کارشناسان تأکيد دارند که نبايد محتواي طرف مقابل حذف شود بلکه بايد به سمت نوعي رقابت توليد محتواي داخلي در فضاي مجازي در مقابل محتواي خارجي گام برداشت.
موضوعي که تا به امروز سازمان‌هاي مدعي عريض و طويل براي آن بودجه‌هاي بسياري دريافت کرده‌اند، اما کاري پيش نبرده‌اند.